Samarangana Sutradharamu

Description

సమరాంగణసూత్రధారమ్

ప్రథమోధ్యాయః

దేవఃసపాతుభువనత్రయసూత్రధారస్వాంబాలచంద్రకలికాంకితజూటకోటి:
ఏతత్సమగ్రమపి కారణమంతరేణకార్యాదిసూత్రితమసూత్ర్యతయేనవిశ్వమ్|| | సుఖంధనానిబుద్ధిశ్చసంతతిః సర్వదానృణామ్| ప్రియాణ్యేషాస్తు సంసిద్ధి. సర్వం స్యాచ్ఛుభలక్షణమ్ ॥ యచ్చనిందితలక్ష్మాచతదేతేషాంవిఘాతకృత్। అతః సర్వముపాధేయం(యడ్) భవేచ్ఛుభలక్షణమ్|| దేశఃపురంనివాసశ్చసభావేశ్మాసనా | యద్యదీ దృశమన్యచ్చతత్తత్రేయస్కరంమతమ్|| వాస్తుశాస్త్రాదృతస్యనస్యాలక్షణనిశ్చయః | తస్మాల్లో కస్యకృపయా శాస్త్రమేతదుదీర్యతే| అధైకదాజగజ్జన్మ హేతుమంబురుహాసనమ్। పృథ్వీపృథుభయభ్రాన్తాచకితాక్షీ సమాయయౌ॥ ప్రణమ్య ప్రణతి ప్రహ్వనిఖిలత్రిదశేశ్వరమ్ | సగద్గదమువాచేతిభూతధాత్రీ పితామహమ్॥ భగవన్నహమేతేనపృథునాపృథుతేజసా| ఉపద్దతత్వాంశ శరణంప్రాప్తోత్రాయస్వమాంతత ॥ వదన్యామితిమేదిన్యామావిరాసీదథోపృథుః॥ సంరంభముక్తహృదయోబ్రహ్మణం ప్రణనామచ జగాదైనమథస్నిగ్ధధ్వనిగంభీరయాగిరా కుర్వంస్తద్యానహంసానాంపయోదధ్వని శంకితమ్ త్వయాస్మిజగతాంనాథజగతోధిపతిః కృతః స్థాపితానిచభూతాని సర్వాణ్యపివశేమమ|| తేష్వియంమమవిశ్వేశ కథాచిద వశవర్తినీ। సమీకరోమిపాషాణజాలాన్యస్యాఃకిలాధునా॥ వ్యస్తానిధనుషాతావద్ గౌర్భూత్వేయంపలాయితాః దోగ్ధుకామోహమస్యేనాంచారమన్వగమంమహీమ్ యత్రక్వాపిప్రయాత్యేషాతత్రమామేవపశ్యతి| అపశ్యన్యన్యత ప్రాణమదుగాతా ముపస్థితా॥ అస్యాంవర్ణాశ్రమస్థానవిభాగశ్వవిధాసన్యతే। ఇయంచదుర్గమానేకక్షోణీధర కులాకులా॥ విధాస్యేస్యాంకథంత్వేతదితిమేశంకితయనః| పృథునేత్యథవిజ్ఞప్తోభగవానఙ్ఞాససంభవః|

ఉవాచాబోధయన్నేనంకృత్వాభూమించనిర్భయామ్। ఇయంమహీమహీపాల! విధివత్పాలితాసతీః

సస్యైరుత్పాద్యనిష్పన్నేస్తవభోగ్యాభవిష్యతి। యచ్చతేస్యాదభిప్రేతంస్థానాదివినివేశనమ్॥॥

తదేపత్రిదశాచార్యఃసర్వసిద్ధిప్రవర్తకః సుతఃప్రభాసస్యవిభోః స్వస్త్రీయశ్చబృహస్పతేః ॥ విశ్వాభిసాయిధీఃసర్వవిశ్వకర్మాకకరిష్యతి। రాజన్నసౌమహస్రంద్రస్యవిదధావమరాఠీమ్||

అన్యష్యమునారమ్యాఃపుర్యోలోకభృతాంకృతాః॥ త్వయాక్షేత్రీకృతాంమూర్తిందృష్ట్వాసాద్రిద్రుమామసా॥

సన్నివేశానపుర గ్రామనగరాణాంవిధాస్యతి| తద్గచ్ఛవత్సలో కానామితస్త్వంహితకామ్యయా॥ భయోజ్ఞితాత్వమప్వుర్విపృథోఃప్రియకరీభవ కాలేస్మృతః స్మృతః పుణ్యోరాజ్ఞఃప్రియచికీర్షయా॥ త్వమప్యఖిలమేవైతది విశ్వకర్మన్ కరిష్యసి

ఇత్యుక్త్యాగమనము పేయుషిప్రజేశ్యం స్థానంక్షితిభుజిచాశ్రితేముదోర్వ్యామ్ ప్రాలేయావనిభృతమాజగామఖేలత్సిద్ధస్త్రీపరిగతమాశు విశ్వకర్మా ॥...............

సమరాంగణసూత్రధారమ్ ప్రథమోధ్యాయః దేవఃసపాతుభువనత్రయసూత్రధారస్వాంబాలచంద్రకలికాంకితజూటకోటి:ఏతత్సమగ్రమపి కారణమంతరేణకార్యాదిసూత్రితమసూత్ర్యతయేనవిశ్వమ్|| | సుఖంధనానిబుద్ధిశ్చసంతతిః సర్వదానృణామ్| ప్రియాణ్యేషాస్తు సంసిద్ధి. సర్వం స్యాచ్ఛుభలక్షణమ్ ॥ యచ్చనిందితలక్ష్మాచతదేతేషాంవిఘాతకృత్। అతః సర్వముపాధేయం(యడ్) భవేచ్ఛుభలక్షణమ్|| దేశఃపురంనివాసశ్చసభావేశ్మాసనా | యద్యదీ దృశమన్యచ్చతత్తత్రేయస్కరంమతమ్|| వాస్తుశాస్త్రాదృతస్యనస్యాలక్షణనిశ్చయః | తస్మాల్లో కస్యకృపయా శాస్త్రమేతదుదీర్యతే| అధైకదాజగజ్జన్మ హేతుమంబురుహాసనమ్। పృథ్వీపృథుభయభ్రాన్తాచకితాక్షీ సమాయయౌ॥ ప్రణమ్య ప్రణతి ప్రహ్వనిఖిలత్రిదశేశ్వరమ్ | సగద్గదమువాచేతిభూతధాత్రీ పితామహమ్॥ భగవన్నహమేతేనపృథునాపృథుతేజసా| ఉపద్దతత్వాంశ శరణంప్రాప్తోత్రాయస్వమాంతత ॥ వదన్యామితిమేదిన్యామావిరాసీదథోపృథుః॥ సంరంభముక్తహృదయోబ్రహ్మణం ప్రణనామచ జగాదైనమథస్నిగ్ధధ్వనిగంభీరయాగిరా కుర్వంస్తద్యానహంసానాంపయోదధ్వని శంకితమ్ త్వయాస్మిజగతాంనాథజగతోధిపతిః కృతః స్థాపితానిచభూతాని సర్వాణ్యపివశేమమ|| తేష్వియంమమవిశ్వేశ కథాచిద వశవర్తినీ। సమీకరోమిపాషాణజాలాన్యస్యాఃకిలాధునా॥ వ్యస్తానిధనుషాతావద్ గౌర్భూత్వేయంపలాయితాః దోగ్ధుకామోహమస్యేనాంచారమన్వగమంమహీమ్ యత్రక్వాపిప్రయాత్యేషాతత్రమామేవపశ్యతి| అపశ్యన్యన్యత ప్రాణమదుగాతా ముపస్థితా॥ అస్యాంవర్ణాశ్రమస్థానవిభాగశ్వవిధాసన్యతే। ఇయంచదుర్గమానేకక్షోణీధర కులాకులా॥ విధాస్యేస్యాంకథంత్వేతదితిమేశంకితయనః| పృథునేత్యథవిజ్ఞప్తోభగవానఙ్ఞాససంభవః| ఉవాచాబోధయన్నేనంకృత్వాభూమించనిర్భయామ్। ఇయంమహీమహీపాల! విధివత్పాలితాసతీః సస్యైరుత్పాద్యనిష్పన్నేస్తవభోగ్యాభవిష్యతి। యచ్చతేస్యాదభిప్రేతంస్థానాదివినివేశనమ్॥॥ తదేపత్రిదశాచార్యఃసర్వసిద్ధిప్రవర్తకః సుతఃప్రభాసస్యవిభోః స్వస్త్రీయశ్చబృహస్పతేః ॥ విశ్వాభిసాయిధీఃసర్వవిశ్వకర్మాకకరిష్యతి। రాజన్నసౌమహస్రంద్రస్యవిదధావమరాఠీమ్|| అన్యష్యమునారమ్యాఃపుర్యోలోకభృతాంకృతాః॥ త్వయాక్షేత్రీకృతాంమూర్తిందృష్ట్వాసాద్రిద్రుమామసా॥ సన్నివేశానపుర గ్రామనగరాణాంవిధాస్యతి| తద్గచ్ఛవత్సలో కానామితస్త్వంహితకామ్యయా॥ భయోజ్ఞితాత్వమప్వుర్విపృథోఃప్రియకరీభవ కాలేస్మృతః స్మృతః పుణ్యోరాజ్ఞఃప్రియచికీర్షయా॥ త్వమప్యఖిలమేవైతది విశ్వకర్మన్ కరిష్యసి ఇత్యుక్త్యాగమనము పేయుషిప్రజేశ్యం స్థానంక్షితిభుజిచాశ్రితేముదోర్వ్యామ్ ప్రాలేయావనిభృతమాజగామఖేలత్సిద్ధస్త్రీపరిగతమాశు విశ్వకర్మా ॥...............